‘OV-sector kijkt te weinig naar vervoersarmoede’
Er blijven allerlei kansen liggen om vervoersarmoede op te lossen omdat er te weinig wordt gedaan met data. Dat bepleit Anne van der Veen van adviesbureau Over Morgen. Zo zorgt het strekken van OV-lijnen wel voor een efficiëntere exploitatie en zijn sommige reizigers blij met de kortere reistijd, maar wordt andere burgers de toegang tot de maatschappij ontzegd. Daarnaast valt de niet-reiziger soms buiten de boot.
De focus in het OV-systeem ligt volgens Van der Veen te veel op de bestaande reiziger, terwijl er juist naar ‘de burger’ gekeken zou moeten worden. “Bij het strekken van lijnen gaat de reiziger erop vooruit omdat de reistijd korter is. En de vervoerder rijdt efficiënter, waar ook de opdrachtgever blij mee is. Tegelijkertijd constateert de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur dat de toegang tot de stad zodanig afneemt dat het echt problematisch wordt. De maatschappij gaat erop achteruit omdat vervoersarmoede niet wordt meegenomen.”
Tijdens het OV Congres ’21 op donderdag 16 september legt Van der Veen uit hoe data een rol kan spelen bij het inzichtelijk maken van vervoersarmoede, en hoe publieke mobiliteit een oplossing kan zijn voor een eerlijker vervoerssysteem.
Genoeg bereikbaarheid
Een vervoerssysteem is in de ogen van de adviseur eerlijk als de overheid kan garanderen dat iedereen die risico loopt op vervoersarmoede genoeg bereikbaarheid heeft om met niet te veel tijd en moeite op de belangrijkste bestemmingen te komen. Dus niet elke boerderij een bushalte geven, maar publieke oplossingen bieden voor grote risicogroepen.
“Dat kunnen we doen met bereikbaarheidsanalyses die rekening houden met wie er reist, op welke plek en wat voor middelen diegene heeft”, zegt Van der Veen. Nu wordt volgens hem dus vooral wordt gekeken naar de groep mensen die al met het OV reist en daardoor valt de niet-reiziger buiten de boot. “Als we zo doorgaan worden dikke lijnen steeds dikker en dunne lijnen dunner. Het systeem wordt steeds oneerlijker omdat er vaak geen volwaardig alternatief voor terugkomt.”
Gestapeld probleem
Om genoeg bereikbaarheid te garanderen, is het nodig om vervoersarmoede in kaart te brengen. Hoe leg je die blinde vlek bloot? “Vervoersarmoede is een gestapeld probleem dat per huishouden kan verschillen. Eén gezin kan nergens last van hebben, terwijl de buurman een groot probleem heeft. Het is niet voor iedereen individueel vast te stellen, maar je kan wel het risico inschatten door te kijken op welke plekken problemen zich opstapelen.”
Daarvoor kan worden gekeken naar een ‘stapel’ aan indicatoren en als die hoog genoeg is, lopen mensen risico op vervoersarmoede en is er reden om in te grijpen. “We weten dat mensen met een bepaalde achtergrond of kenmerken minder middelen hebben of het moeilijker vinden om bepaalde middelen te gebruiken. Waar geschoolde arbeid leeft, passen werktijden bijvoorbeeld vaak niet bij het OV-systeem. Migratieachtergrond en sociaaleconomische status in een wijk zijn op die manier gelinkt aan een vervoerssysteem”, legt Van der Veen uit.
Publieke mobiliteit
Data dient op deze manier dus als middel om met een totaalplaatje vervoersarmoede zichtbaar en behapbaar te maken, maar dan moet onder de streep ook ieders bereikbaarheid worden gegarandeerd. Die oplossing ligt als het aan Van der Veen ligt in publieke mobiliteit. “Door te kijken voor hoeveel burgers je met een bepaalde mobiliteitsoplossing een volwaardig alternatief toevoegt. Dat kan ook een MaaS-app zijn, waardoor iemand ineens begrijpt hoe deelmobiliteit werkt.”
Met MaaS-oplossingen ligt er niet alleen een kans om meer aanbod te bieden, maar ook een schat aan nieuwe data over de deur-tot-deurreis. “Daarmee kunnen we beter inschatten in hoeverre iemand behoefte heeft aan welke bereikbaarheid.” Door al deze data bij elkaar te brengen, kan publieke mobiliteit worden vormgegeven. Van der Veen: “En komen we tot een beter en eerlijker vervoerssysteem dat voor inwoners én vervoerders werkt.”
Anne van der Veen is op donderdag 16 september spreker op het OV Congres ’21, dat in het teken staat van de transitie van openbaar vervoer naar publieke mobiliteit. Bekijk het volledige programma en bemachtig een van de laatste tickets.
morenews
OV Innovatieprijs: Slim algoritme van Lynxx voorspelt en voorkomt storingen
Iedereen maakt het weleens mee. Onderweg naar het station zien dat je trein op het laatste moment uitvalt door een wisselstoring. In de toekomst zou dit een stuk minder voorkomen, als het aan data-science bedrijf Lynxx ligt. Met slimme zelflerende algoritmes kunnen heel veel storingen voorspeld worden. Dit bespaart niet alleen veel ongemak voor de reiziger, maar… Lees verder ›
OV Innovatieprijs: Flexibel OV boeken in 9292-app met HaltetaxiRRReis
De flexibilisering van het openbaar vervoer neemt de komende jaren toe. Dunne provinciale lijnen zullen minder vaak rijden of helemaal verdwijnen. Precies op die ontwikkeling speelt Qarin in met de innovatie HaltetaxiRRReis, die in opdracht van de provincie Gelderland is ontwikkeld. Met deze vernieuwing is Qarin samen met 9292 genomineerd voor de OV Innovatieprijs die wordt… Lees verder ›
OV Innovatieprijs: Zeeland Voordeel is het eerste abonnement dat meedenkt met de reiziger
Veel OV-abonnementen stammen nog uit de tijd van de strippenkaart. Volledig achterhaald, volgens Paul Engelbert van Transdev. Zeeland Voordeel is een abonnementsvorm die automatisch korting doorberekent op basis van het reisgedrag. Deze innovatie is genomineerd voor de OV Innovatieprijs die wordt uitgereikt op de OV Expo ’22 op 6 oktober in Houten. Bekijk de andere genomineerden en… Lees verder ›